محدودهبندی، حدنگاری یا کاداستر نوعی نقشهبرداری ثبتی است که ارزش حقوقی دارد و میتوان بر اساس مرزهای آن سند مالکیت صادر کرد. کاداستر منبع اصلی دادهها در اختلافات و دعاوی بین مالکان زمین است (یا در مورد ایران باید باشد).
نقشه حدنگاری نقشهای است که مرزها و مالکیت قطعات زمین را نشان میدهد. برخی از نقشههای کاداستر جزئیات بیشتری را نشان میدهند، مانند نام ناحیه، شماره شناسایی منحصر به فرد برای هر پارسل ملکی، گواهی شماره عنوان، موقعیت ساختارهای موجود، شماره بخش، نام خیابانهای مجاور، ابعاد مرزها و…
مجموعه فعالیتهای مرتبط با حدنگاری شامل تهیه نقشه با استفاده از عکسها و تصاویر زمینی، دریایی، هوایی، ماهوارهای، تبدیل رقومی عکسها و تصاویر، عملیات زمینی نقشهبرداری، ویرایش و تکمیل نقشههای زمینی و تطبیق نقشه با وضعیت واقعی و موجود املاک و اضافه کردن کلیه اطلاعات ثبتی، حقوقی و توصیفی و کنترل نهائی و بهروزرسانی آن میباشد.
اطلاعات پیمایشی حدنگاری اغلب یک عنصر اساسی در سامانههای اطلاعات جغرافیایی (GIS) یا سامانههای اطلاعات زمین (LIS) است که برای ارزیابی و مدیریت اراضی و املاک مورد استفاده قرار میگیرد. این سیستم و دادهها کاربردهای دیگری نیز دارند، مانند: ردیابی تغییرات طولانیمدت در طول زمان برای مطالعات زمینشناختی یا زیستمحیطی و…
عملیات تهیهٔ نقشههای حدنگاشتی (کاداسترال) را میتوان در مراحل زیر خلاصه کرد:
تهیه نقشه از تمام یا قسمتی از شهرها
تهیه نقشه از روستاها
تهیه نقشه از زمینها و املاک در شهرها و روستاها
تهیه نقشه از کشتزارها و چراگاهها
اهداف نقشه برداری کاداستر
در ماده ۱۵۶ قانون ثبت اسناد و املاک، نقشه کاداستر به مجموعه عملیات فنی، مهندسی، ممیزی، ثبتی و حقوقی در مورد املاکی اطلاق شده که جریان ثبتی آن خاتمه یافته باشد، چه در دفتر املاک ثبت شده باشد و چه ثبت نشده باشد. به جهت آنکه محدوده و موقعیت املاک مشخص شده و ارتباط جغرافیایی آنها با یکدیگر نشان داده شود و به منظور تثبیت مالکیت و تسهیل در حل و فصل دعاوی ملکی و ثبت املاک و سایر موارد مربوط به املاک اجراء گردد.
نقشه برداری کاداستر برای کمک به تثبیت مالکیت، امکان مدیریت و برنامه ریزی بهتر منابع و اراضی، کاهش دعاوی حقوقی بر سر مالکیت و حدود ملک، مدیریت بحران و نهایتا ساده سازی امکان بروزرسانی اطلاعات و کاربری ها ایجاد شد و امروزه به دلیل ایجاد یک بانک اطلاعاتی غنی از اطلاعات مالکیت می تواند در حوزه های مالی مثل مالیات و عوارض املاک و مستغلات نیز سودمند باشد.
به طور کلی، نقشه برداری کاداستر نوعی از نقشه برداری ثبتی است که توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و توسط کارشناسان نقشه برداری ثبتی و یا کارشناسان نقشه بردار برون سپار با برداشت دقیق حدود ملک با ایجاد یک بانک اطلاعاتی از اطلاعات یکپارچه حقیقی و حقوقی اراضی در بستر کاداستر انجام می شود.
ابزارهای محاسبات جغرفیایی
به منظور مکانیزه کردن تهیه محدودهنگاری طی سالیان گذشته ابزارهای متنوعی تولید و نگهداری شده اند که میتوان به Q-GIS (گروه توسعه QGIS ۲۰۱۹ ) و SuperMap (SuperMap Software Co. ۲۰۱۹ ) اشاره کرد.